O sztucznej inteligencji w medycynie i prawach człowieka

Sztuczna inteligencja wnosi do medycyny ogromne możliwości: od wspomagania diagnozy po optymalizację terapii. Równocześnie pojawiają się pytania o to, jak pogodzić rozwój technologiczny z ochroną praw człowieka. W medycynie chodzi nie tylko o skuteczność leczenia, ale także o godność, autonomię i bezpieczeństwo pacjenta. Dlatego coraz większą wagę przywiązuje się do tego, by rozwój sztucznej inteligencji odbywał się w ramach jasno określonych zasad etycznych i prawnych – z myślą o człowieku, a nie zamiast niego.
Na poziomie międzynarodowym i europejskim powstają nowe regulacje mające chronić jednostkę przed nadużyciami związanymi z automatyzacją decyzji medycznych. Kluczowe znaczenie mają prawa do prywatności, świadomej zgody oraz niedyskryminacji. Coraz częściej mówi się też o konieczności zapewnienia ochrony osobom szczególnie wrażliwym – dzieciom, osobom z niepełnosprawnościami czy starszym – dla których technologie medyczne mogą być zarówno szansą, jak i zagrożeniem.
W centrum nowych przepisów pojawia się idea „human-centric AI” – sztucznej inteligencji zaprojektowanej z myślą o człowieku i jego potrzebach. Oznacza to m. in. konieczność zapewnienia przejrzystości działania systemów, możliwości zakwestionowania decyzji podejmowanych przez algorytmy oraz nadzoru człowieka nad całym procesem diagnostyczno-terapeutycznym. Szczególnie w medycynie, gdzie stawką jest zdrowie i życie, zasady te muszą być respektowane bez wyjątków.
W Polsce, podobnie jak w innych krajach UE, wdrażane są rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję w ochronie zdrowia – od cyfrowych asystentów lekarzy, przez systemy przetwarzania dokumentacji, po narzędzia predykcyjne. Choć potencjał jest ogromny, nadal brakuje jednolitych i kompleksowych przepisów regulujących odpowiedzialność za błędy algorytmu czy sposób ochrony danych medycznych. Pozostawia to wiele decyzji interpretacyjnych w rękach placówek i użytkowników, co może być źródłem niepewności.
W tle coraz częściej pojawiają się także pytania wybiegające poza bieżącą praktykę – dotyczące przyszłości relacji między człowiekiem a inteligentnymi systemami. Jeśli sztuczna inteligencja osiągnie poziom samodzielnego podejmowania decyzji lub zbliży się do ludzkiego poziomu świadomości, konieczne będzie ponowne przemyślenie podstawowych założeń prawa, etyki i odpowiedzialności. Dlatego już dziś ważne jest stworzenie ram prawnych, które będą nie tylko chronić człowieka, ale też nadążać za kierunkiem rozwoju technologii.
Materiał przygotowany z pomocą generatywnej sztucznej inteligencji na podstawie rozdziału „AI w medycynie a prawa człowieka” autorstwa Sandy Schmidt z książki „Medyczne zastosowania sztucznej inteligencji”.
Zamów książkę „Medyczne zastosowania sztucznej inteligencji” w Księgarni Medycznej PZWL.
Korzystając z kodu promocyjnego AI5 otrzymasz dodatkowe 5% zniżki.
Materiał we współpracy z PWN.