Raport IBM: sztuczna inteligencja zwiększa produktywność polskich firm

Z najnowszego badania IBM wynika, że firmy z Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki (EMEA) już dziś odczuwają wyraźny wzrost produktywności dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji, a wiele z nich spodziewa się zwrotu z inwestycji w sztuczną inteligencję w ciągu najbliższego roku. Jednocześnie raport pokazuje, że małe i średnie firmy oraz organizacje sektora publicznego pozostają w tyle za dużymi przedsiębiorstwami prywatnymi, które szybciej i skuteczniej wykorzystują potencjał AI do zwiększania efektywności działania.

Raport „The Race for ROI”, opracowany przez IBM we współpracy z firmą badawczą Censuswide, opiera się na opinii 3 500 przedstawicieli wyższej kadry kierowniczej z dziesięciu krajów. 66% respondentów potwierdza, iż ich organizacje osiągnęły znaczący wzrost produktywności operacyjnej dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Dla porównania, w Polsce takie korzyści deklaruje 57% ankietowanych.

45% wyższej kadry kierowniczej w Polsce wskazuje, że AI wspiera pracowników poprzez automatyzację powtarzalnych zadań, co pozwala im skupić się na pracy o wyższej wartości, bardziej kreatywnej i satysfakcjonującej. Około jedna piąta respondentów dodała, że ich organizacje już osiągnęły zakładane cele zwrotu z inwestycji (ROI) dzięki inicjatywom zwiększającym produktywność opartym na AI, natomiast kolejne 42% spodziewa się osiągnąć ROI w ciągu najbliższych 12 miesięcy, w obszarach takich jak redukcja kosztów (42%), oszczędność czasu (45%), wzrost przychodów (36%), satysfakcja pracowników (50%) oraz wyższy wskaźnik Net Promoter Score (45%).

Dalsze korzyści w zakresie produktywności mają przynieść rozwiązania oparte na tzw. agentach AI. Aż 93% respondentów jest przekonanych, że agentowa sztuczna inteligencja zapewni wymierny zwrot z inwestycji w ciągu najbliższych dwóch lat.

Zgodnie z wynikami badania IBM, największe wzrosty produktywności dzięki AI osiągane są w obszarach takich jak obsługa klienta (34%), projektowanie (29%) oraz ogólne zarządzanie (27%). Jednocześnie menedżerowie wskazali trzy kluczowe korzyści wynikające ze zwiększonej produktywności. To lepsze podejmowanie decyzji (46%), wsparcie pracowników poprzez automatyzację powtarzalnych zadań (45%) oraz wyższą efektywność operacyjną (40%).

Nie wszystkie organizacje odnoszą jednak korzyści w równym stopniu. Podczas gdy 70% dużych przedsiębiorstw w Polsce, zatrudniających od 1000 do 5000 osób, odnotowało wzrost produktywności dzięki AI, wśród podmiotów z sektora MŚP ten odsetek wynosi jedynie 50%.

Transformacja modeli biznesowych

Dane z regionu EMEA pokazują, że liderzy coraz częściej wykorzystują sztuczną inteligencję jako narzędzie do strategicznej transformacji biznesu. Spośród 66% organizacji, które odnotowały znaczący wzrost produktywności, niemal jedna czwarta (24%) przypisuje AI kluczową rolę w zmianie swojego modelu biznesowego.

Co istotne, około jedna trzecia respondentów już dziś wykorzystuje AI do przeobrażania sposobu działania swoich firm, m.in. poprzez przyspieszanie procesów innowacji (36%), przechodzenie z cyklicznego planowania na ciągłe podejmowanie decyzji oparte na danych i AI (32%) czy projektowanie łańcuchów wartości wokół technologii AI, zamiast jedynie automatyzować istniejące procesy (32%). Kolejne dwie piąte ankietowanych planują wprowadzić podobne rozwiązania w najbliższym czasie.

Według raportu IBM niemal połowa liderów (48%) wskazuje, że AI wspiera rozwój kompetencji pracowników. Dzięki oszczędności czasu wynikającej ze wzrostu produktywności, pracownicy mogą częściej angażować się w opracowywanie nowych pomysłów (38%), podejmowanie decyzji strategicznych i planowanie (36%) czy pracę twórczą (33%).

W Polsce aż 93% członków wyższej kadry kierowniczej jest przekonanych, że agentowa AI przyniesie ich organizacjom wymierny zwrot z inwestycji w ciągu dwóch lat, a dla 89% kluczowa jest możliwość zachowania pełnej kontroli nad systemami AI i przetwarzanymi przez nie danymi.

„Prawdziwa wartość sztucznej inteligencji w biznesie nie ogranicza się do indywidualnej efektywności – stanowi impuls do strategicznej ewolucji. Nasze badania pokazują, że choć wciąż AI znajduje się na wczesnym etapie wdrażania, firmy w regionie EMEA, w tym również w Polsce, już teraz odnotowują znaczący wzrost produktywności dzięki włączeniu sztucznej inteligencji do swoich procesów operacyjnych. Wiele organizacji idzie o krok dalej, gruntownie przebudowując swoje modele biznesowe. Jeśli chodzi o technologiczną niezależność, przekaz jest jednoznaczny: firmy chcą korzystać z technologii na własnych warunkach, z naciskiem na przejrzystość, elastyczność i wolność wyboru” – podkreśla Marcin Gajdziński, Dyrektor Generalny IBM na Polskę, Kraje Bałtyckie i Ukrainę.

Otwarte systemy, interoperacyjność i swoboda wyboru

Aż 85% respondentów podkreśliło znaczenie przejrzystości systemów i modeli AI, co ma zapewnić etyczne i odpowiedzialne działanie technologii. Podobny odsetek (84%) zwrócił uwagę na potrzebę interoperacyjności, umożliwiającej płynną integrację narzędzi AI z istniejącymi systemami IT w celu maksymalizacji efektywności i elastyczności działania.

Dodatkowo 85% uczestników badania uznało za szczególnie ważną możliwość swobodnego wyboru i dostosowywania rozwiązań lub dostawców AI w miarę zmieniających się potrzeb, co podkreśla rosnące znaczenie autonomii technologicznej dla przedsiębiorstw.

Wyzwania

Choć wyniki badania IBM wskazują, że firmy coraz skuteczniej dążą do uzyskania wyższego zwrotu z inwestycji w AI, zidentyfikowano również szereg obaw dotyczących bezpieczeństwa, prywatności i etyki, w tym ryzyka naruszeń danych oraz wiarygodności samych systemów AI. Te kwestie stanowią główną barierę w skalowaniu udanych projektów pilotażowych, na którą wskazało 66% respondentów. Niewiele mniej, bo 65% przedstawicieli wyższej kadry kierowniczej, wymieniło wyzwania związane ze złożonością infrastruktury IT, w tym integracją AI ze starszymi systemami.

Chcąc przyspieszyć uzyskiwanie zwrotu z inwestycji w sztuczną inteligencję, raport wskazuje pięć kluczowych priorytetów dla liderów biznesu:

• Opracowanie efektywnego modelu operacyjnego dla AI. Kluczowe znaczenie dla uzyskania zwrotu z inwestycji ma stworzenie spójnego i powszechnie zrozumiałego podejścia do transformacji opartej na sztucznej inteligencji w całej organizacji, na przykład w oparciu o model federacyjny lub strukturę typu hub and spoke, z jasno określoną odpowiedzialnością i zakresem kompetencji.
• Budowanie kompetencji w zakresie AI i kultury innowacji, od zarządu po poziom operacyjny. W nadchodzących latach narzędzia oparte na sztucznej inteligencji będą coraz mocniej zintegrowane z codziennymi procesami i interakcjami w organizacjach. Zrozumienie, jak i dlaczego należy z nich korzystać na różnych szczeblach i w różnych działach firmy, pomoże organizacjom skutecznie się adaptować i rozwijać w miarę ewolucji możliwości AI oraz pojawiania się nowych szans biznesowych.
• Oswojenie się z niepewnością i szybkim tempem zmian. Wchodzimy w erę, w której sztuczna inteligencja staje się wszechobecna. Narzędzia AI będą wbudowane w każdą warstwę interakcji – od wyszukiwarek, przez urządzenia, z których korzystają ludzie, po firmy, z którymi współpracują. Sukces w tej rzeczywistości wymaga budowania kultury organizacyjnej, która akceptuje zmiany i niepewność, a jednocześnie sprzyja szybkim i celowym innowacjom.
• Zrozumienie ryzyk związanych z wdrażaniem AI. Podobnie jak w przypadku każdej technologii, sztuczna inteligencja powinna być wykorzystywana z rozwagą oraz przy pełnej świadomości ryzyk regulacyjnych, reputacyjnych i operacyjnych. Firmy powinny stosować narzędzia do zarządzania i nadzoru nad AI, które pozwalają monitorować i ograniczać potencjalne zagrożenia, takie jak nieautoryzowane udostępnianie danych czy występowanie niepożądanych uprzedzeń w modelach.
• Powołanie międzydziałowej „rady ds. AI” w celu ograniczania ryzyka. Zadaniem takiej rady jest definiowanie zasad etycznych oraz poziomu akceptowalnego ryzyka, a także ocena zastosowań AI o podwyższonym stopniu ryzyka przed ich wdrożeniem. W połączeniu z rozwijaniem kompetencji w zakresie sztucznej inteligencji pozwoli to jednostkom biznesowym działać z większą autonomią i pewnością przy realizacji projektów opartych na AI.

Pobierz raport „The Race for ROI”.

Materiał we współpracy z IBM.